Z pewnością wielu naszych czytelników zauważyło, że muzyka może ich wprawiać w melancholijny nastrój, lub przeciwnie – pobudzać do działania. Te właściwości muzyki znane są od wieków, jednak dopiero od około stu lat zaczęły być wykorzystywane w terapii wielu chorób. O tym, czym jest i w jaki sposób działa muzykoterapia przeczytacie poniżej.
Krótka historia muzykoterapii
Pierwsze badania nad wpływem muzyki na samopoczucie człowieka zostały przeprowadzone w latach 20. ubiegłego stulecia. Pozwoliły one na stwierdzenie, że utwory muzyczne o wysokiej częstotliwości mają szczególnie ważne znaczenie dla pracy ludzkiego mózgu, poprawiając koncentrację i wyrównując pracę serca. Kontynuowanie badań dowiodło niezbicie, że muzyka może być metodą terapeutyczną i pozwoliło na stworzenie osobnej dziedziny – muzykoterapii. Istotą oddziaływania terapeutycznego jest tutaj stabilizujący wpływ muzyki na pracę organów wewnętrznych (mózg, serce), ale również na emocje.
Zastosowanie muzykoterapii
Terapia muzyką wykorzystywana jest przede wszystkim w leczeniu chorób i zaburzeń powstałych na tle psychicznym, ale również w chorobach somatycznych. Wskazuje się tu głównie na leczenie:
- zaburzeń napięcia mięśniowego,
- nadciśnienia tętniczego,
- chorób układu oddechowego i pokarmowego,
- chorób o podłożu psychosomatycznym,
- rehabilitacji narządów ruchu,
- depresji,
- zespołów otępiennych,
- zaburzeń zachowania u dzieci i młodzieży,
- zaburzeń pracy mózgu powstałych na skutek udarów,
- nadmiernego pobudzenia psychicznego.
Wymienione powyżej jednostki chorobowe nie stanowią katalogu zamkniętego. O wyborze tej formy terapii może zdecydować lekarz, pedagog, psycholog czy terapeuta także w innych przypadkach.
Przebieg terapii
W zależności od tego, w jakiej formie jest prowadzona muzykoterapia, różny jest jej przebieg. W przypadku terapii indywidualnej ukierunkowanej na uspokojenie czy rozluźnienia najczęściej uczestnikom proponuje się spokojne słuchanie wybranych przez terapeutę utworów. Jeśli terapia dotyczy dzieci ważne jest również stworzenie im przytulnego otoczenia, w którym będą się czuły bezpiecznie i komfortowo. Często wykorzystuje się w związku z tym miękkie i puszyste dywany dla dzieci, na których mogą leżeć w trakcie terapii. Odbywanie terapii na wygodnym podłożu ma dodatkowe znaczenie, szczególnie dla najmłodszych uczestników – dywan pełni funkcję izolatora od chłodnej podłogi. Do terapii wybierane są dywany dla dzieci, ponieważ ich cechą charakterystyczną jest stosunkowo duża grubość, zapewniająca amortyzację uderzenia w przypadku ewentualnego upadku lub poślizgnięcia. Poczucie bezpieczeństwa i przestrzeń, którą dywan wyznacza dziecku jest na tyle ważna, że niektórzy terapeuci mają zestaw różnych dywanów dla dzieci i uczestniczący w terapii najmłodsi każdorazowo samodzielnie wybierają dywanik, na którym będą spędzać czas w trakcie terapii.
Dodatkowo powierzchnia dywanu wyznacza niejako prywatną strefę aktywności każdego dziecka w sytuacji, gdy w terapii bierze udział więcej niż jedno dziecko.
Muzykoterapia w domowym zaciszu
Kojący wpływ muzyki możemy wykorzystać nie tylko w trakcie profesjonalnej sesji terapeutycznej. Literatura przedmiotu wskazuje na utwory, których możemy słuchać w domu. I tak na przykład w celu poprawy nastroju polecane są utwory:
- Błękitna rapsodia oraz Amerykanin w Paryżu G. Gershwina,
- Jezioro łabędzie P. Czajkowskiego,
- Eine kleine Nachtmusic W.A. Mozarta.
Natomiast w przypadku problemów z koncentracją wspomagająco działać będą:
- koncerty na flet A. Vivaldiego,
- sonata d-dur na dwa fortepiany W. A. Mozarta.
Ważne jest, że każdy z nas może skorzystać z dobroczynnego wpływu muzyki i to bez uczestniczenia w zorganizowanej terapii. W tym celu warto znaleźć takie utwory, które dodają nam energii do działania, poprawiają nasze samopoczucie i zwiększają motywację.